11 სექ. 2023
ავტომობილი ისტორიულად ერთ-ერთი ყველაზე მოთხოვნადი პროდუქტია.
მსოფლიოს მასშტაბით მანქანების გაყიდვები ერთი საუკუნის განმავლობაში საგრძნობლად გაიზარდა. მეცნიერების აზრით, ეს ზრდა პიკს მიაღწევს 2036 წელს. ვარაუდობენ, რომ ამ დროისთვის გლობალურად ავტომობილების რაოდენობა 1.5 მილიარდი იქნება, ეს კი მხოლოდ ევროპაში 250 მილიონ ავტომობილს მოიაზრებს.
გასაკვირი არ არის, რომ ბოლო ასი წლის განმავლობაში ქალაქების დაგეგმარება ორიენტირებული იყო ავტომობილებზე და სულაც არ იყო გათვლილი ფეხით მოსიარულე ადამიანების საჭიროებებზე.
ამის შედეგად, ურბანულ დასახლებებში ავტომობილებზე დამოკიდებულება ერთ-ერთ ყველაზე დიდ პრობლემად იქცა.
ნაკლები სივრცე და დრო, მეტი ხარჯი და ჰაერის დაბინძურება
პარიზში, მოსახლეობის მცირე ნაწილი სარგებლობს ავტომობილით, თუმცა ქალაქში არსებული ავტომობილები დასახლებული ტერიტორიის დაახლოებით 80%-ს იკავებს. ლაგოსში, გზებზე მანქანების გადატვირთულობის გამო, ადამიანებს ყოველდღიურად უწევთ გაატარონ 6 საათზე მეტი სამსახურამდე და სამსახურიდან მგზავრობაში. ბერლინში ყოველწლიურად €4.2 მილიარდი იხარჯება საავტომობილო ინფრასტრუქტურაზე, რაც ყოველთვიურად ერთ ავტომობილზე €270-ს ითვალისწინებს. ეს კი ბერლინის ყოველი მოქალაქისთვის დამატებით ხარჯს ნიშნავს. გარდა ამისა, მსოფლიოს მასშტაბით, სიკვდილიანობის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი ავტოსაგზაო ავარიებისას ფიქსირდება, ამ ყველაფერს კი ემატება გარემოში გამოყოფილი CO2-ის რაოდენობა, რომელიც 20%-ს შეადგენს.
ყოველივე ზემოთ ჩამოთვლილიდან გამომდინარე, საინტერესოა, თუ რა შეიძლება იყოს პირადი ავტომობილის ყოლის ალტერნატივა?
ალტერნატივა არსებობს და თან არაერთი, ევროპის რიგი ქვეყნების სახით. ამსტერდამი და კოპენჰაგენი უკვე მრავალი წელია მუშაობენ ამ საკითხზე, შედეგად კი, ორივე ქალაქის ცენტრში მგზავრობების 50% ველოსიპედებით სრულდება. ნიდერლანდებში 2 მილიონზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს ე.წ ‘woonerfs’-ში ან ისეთ ქუჩებზე, სადაც ადამიანების საჭიროებები ავტომობილების საჭიროებებზე პრიორიტეტულია.
პარიზს ქალაქის 15 წუთიანი გეგმა აქვს შემუშავებული, რაც ისეთ ჩამოყალიბებულ სისტემას გულისხმობს, რომლის საშუალებითაც ნებისმიერ საჭირო დაწესებულებამდე, ველოსიპედით ან ფეხით გადაადგილების შემთხვევში, 15 წუთში მიხვალ.
ქალაქების სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის ჩამოყალიბება
ქალაქების უმეტესობაში მგზავრობების ნახევარი პირადი ავტომობილებით სრულდება. Ჩვენი გათვლებით, მომდევნო 5 წლის განმავლობაში ეს რიცხვი შემცირდება მეოთხედამდე, თუმცა ამისთვის საჭიროა ინფრასტრუქტურის სხვა სატრანსპორტო საშუალებებზე მორგებაც. ყოველივე ეს მოიცავს გადაადგილების მსუბუქ საშუალებებს (ველოსიპედი, ელექტრო-ველოსიპედი, სკუტერი) და მგზავრობის გაზიარების ალტერნატივებს.
მსუბუქი სატრანსპორტო საშუალებები საჭიროებს სპეციალურად გამოყოფილ საგზაო ზოლებსა და ორგანიზებულ პარკინგს. ქალაქებს შეუძლიათ ხელი შეუწყონ ავტომობილებისთვის განკუთვნილი საპარკინგე სივრცეების გადაქცევას საზიარო ავტომობილების საპარკინგე/საგზაო სივრცეებად, უბიძგონ მოსახლეობას პირადი ავტომობილების ამ ალტერნატივით ჩანაცვლებისკენ. Რეგულაციების მეშვეობით უნდა იყოს დაცული ბალანსი ამგვარ გარემოსა და საბაზრო კონკურენციას შორის, რომელიც მეტ ინოვაციასა და სატრანსპორტო ხარჯის შემცირებას იწვევს.
ქალაქები ადამიანებისთვის და არა მანქანებისთვის
ყველა ზემოთ აღნიშნული ფაქტი მეტყველებს იმაზე, რომ ევროპის უდიდესი ქალაქების მაცხოვრებლები მზად არიან გამოიყენონ პირადი ავტომობილების ნაცვლად გადაადგილების სხვა ალტერნატივები. Ნორვეგიის სატრანსპორტო ეკონომიკის ინსტიტუტის მიერ შემუშავებული კვლევის ფარგლებში, ჩვენ ევროპის 10 დიდი ქვეყნის მოქალაქეებს 3 კილომეტრამდე მანძილზე გადაადგილებისთვის სკუტერების გამოყენებისკენ მოვუწოდეთ. კვლევამ აჩვენა, რომ ამ მოწოდებამ, რომელიც აპლიკაციაშიც ჩანდა, მომხმარებლების 60%-ს უბიძგა გამოეყენებინათ სკუტერები ავტომობილების ნაცვლად, რაც იმას ნიშნავს, რომ მანქანებისა და ჰაერში გამოყოფილი CO2-ის რაოდენობა შემცირდა.
წლების განმავლობაში, მსოფლიოს მასშტაბით, ქალაქები ავტომობილებისთვის იქმნებოდა და არა ადამიანებისთვის. გზებზე ავტომობილების რაოდენობის 25%-ით შემცირება ხელს შეუწყობს ურბანული დასახლებების ადამიანების საჭიროებებზე მორგებას. ეს ნიშნავს ნაკლებ საგზაო შემთხვევებს, საცობში დახარჯული დროის შემცირებას, ნაკლებ გამონაბოლქვსა და უფრო სუფთა ჰაერს.
ქალაქების მაცხოვრებლები მზად არიან ამ ტრანსფორმაციისთვის, ახლა მმართველი ორგანოების დროა, რომ გარდაქმნან ქალაქები ადამიანებისთვის და არა ავტომობილებისთვის.
Სტატიის ავტორი ევგენი კაბანოვი, პროდაქტ ოუნერი და Bolt-ის პრეზიდენტი.
